Fluor Uygulaması

Fluor nedir?

Fluor (veya fluorid, fluorür) diş çürüklerini önleyici etkisinin bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış olduğu bir elementtir. Piyasadaki diş macunları ve ağız gargaraları belirli oranlarda fluor içermeleri nedeniyle günlük ağız ve diş bakım uygulamalarının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Diş hekimliğinde ise jel, köpük ve cila şeklinde üretilmiş fluorli ürünler doğrudan dişler üzerine sürülerek (yerel ya da topikal olarak) uygulanır.

Fluor neden dişler için gereklidir?

Fluor, diş çürüklerinin oluşumunu engellemesi nedeniyle önemlidir. Diş çürükleri, diş minesiadı verilen en dış tabakanın, çürük yapıcı bakterilerin ürettiği asit tarafından erimesiyle başlar ve ilerler. Çocuklarda yeni süren genç dişlerin minelerinin olgunlaşması için belirli bir zamana ihtiyaç vardır ve genç dişler bu zaman içinde çürüğe daha yatkındır. Fluor, diş minesinin yapısına katılarak mineyi olgunlaştırır, çürük yapıcı bakterilere ve bu bakterilerin ürettiği asitlerin neden olduğu zararlara karşı korur. Bunların yanında fluor, yeni başlayan beyaz nokta çürüklerinin ilerlemesini de engeller.

Fluor uygulamaları kaç çeşittir?

Fluor uygulamaları sistemik ve yerel (topikal) olmak üzere ikiye ayrılır. Geçmiş yıllarda yapılan araştırmalarda içme suları, sofra tuzu ve süt, fluorlenmiş ve bu şekilde sistemik olarak vücuda alınan fluorin dişler üzerinde koruyucu etkisi olduğu söylenmiştir.

Ancak günümüzde fluorin diş macunu, jel, cila, köpük gibi ajanlarla yerel olarak, yani yutulmadan, doğrudan dişler üzerine uygulanmasının çok daha etkili olduğu bildirilmiştir.

Fluor uygulamaları güvenli midir?

Türk Pedodonti Derneği (TPD) ve Türk Diş Hekimleri Birliği (TDB) Eğitim Komisyonu’nun 2016 yılında yayımladığı “Fluor Durum Raporu”nda çürük önlemek için kullanılan fluor kaynaklarının toksik dozda fluor içermediği, dolayısıyla güven verici olduğu bildirilmiştir.

Diş hekimlerinin önerdiği uygun miktarlarda kullanılan fluor insan sağlığı üzerine hiçbir yan etki oluşturmamaktadır.

Çocukların ağız-diş sağlığında fluor nasıl uygulanmalıdır?

İstemsiz olarak yutulabilme riski nedeniyle 0-3 yaş arası çocuklarda günlük kullanım için fluor içermeyen macunlar önerilmektedir. Ancak bütün süt dişlerinin tamamlandığı 3 yaştan itibaren diş hekimi kontrollerinde yapılacak yerel fluor uygulamaları ile çocuklarda diş minesinin güçlenmesi ve çürükten korunma sağlanmaktadır.

Çocuklarda yaş grubuna uygun diş macunu kullanımı

• 4-7 yaş arasında 500 ppm fluor içeren diş macununun diş fırçasına pirinç tanesi kadar sürülerek günde 2 kez,
• 8-12 yaş arasında 900 ppm fluor içeren diş macununun, diş fırçasına yarım bezelye büyüklüğünde uygulanarak günde 2 kez,
• 12 yaş ve sonrasında 1450 ppm fluor (yetişkin dozu) içeren diş macununun diş fırçasına bezelye büyüklüğünde uygulanarak günde 2 kez kullanımı önerilir.
• Fırçalamadan önce diş fırçası su ile ıslatılmamalıdır ve fırçalama bittikten sonra ağız suyla çalkalanmadan tükürülmelidir.

Çocuklarda yerel fluor uygulaması nasıl yapılır?

Fluor uygulamasından önce dişlerin bütün yüzeyleri polisaj adı verilen işlemle (özel mekanik bir fırça ve pat ile) temizlenmekte ve diş plağı uzaklaştırılmaktadır. Ardından fluor içeren bir cila dişler üzerine fırça yardımıyla sürülmektedir. Hastaya uygulama sonrası en az 30 dakika boyunca hiçbir şey yiyip içmemesi, ağzını çalkalamaması gerektiği söylenmelidir.

Çocuklarda fluor uygulaması hangi sıklıkta yapılır?

Fluorin diş çürüklerine karşı koruyucu etkisini gösterebilmesi için günlük olarak düşük dozda, periyodik aralıklarla da yüksek dozda uygulanmasına ihtiyaç vardır.  Diş macunları düşük dozda fluor içermektedir ve her gün kullanıldığında etki gösterir. Diğer taraftan yüksek dozda fluor içeren ajanların (jel, köpük, cila vb.) uygulanma sıklığı ve şekli kişiye özgüdür. Diş hekimi muayenesi sırasında hastanın çürük risk grubu belirlenir ve yerel fluor uygulama sıklığı bu gruba göre 3,4 veya 6 ayda bir olarak değişebilir.

Çocuğuma okulda fluor uygulanmasına izin vermeli miyim?

Her tedavinin olması gerektiği gibi, fluor uygulaması da kişiye özeldir ve ihtiyaç duyulduğu zaman, en uygun koşullarda uzmanları tarafından gerçekleştirilmelidir. Yerel fluor uygulaması oldukça basit ve kısa süreli olsa da fazla fluorin yutulmasının engellenmesi için klinikte tükürük emici gibi özel sistemler bulunmaktadır. Bu nedenle çocuklarda yerel fluor uygulamalarının çocuk diş hekimi (pedodontist) tarafından klinikte yapılması sağlık açısından en uygunudur.